Eén van mijn zusters is ongeneeslijk ziek. Een jaar geleden vroeg ze me: ‘Rick, wil jij mijn uitvaart regelen?’. Zonder te aarzelen antwoordde ik direct: ‘Ja, natuurlijk doe ik dat’.
Inmiddels zijn we een jaar verder. Deze zuster is een alleenstaande, zeer kwetsbare vrouw. Ze heeft nooit een solide sociaal netwerk om zich heen kunnen ontwikkelen. Dus de vorm die haar vraag feitelijk aangenomen heeft, is dat ik als contactpersoon binnen de familie haar begeleid naar het sterven toe. We hebben inmiddels veel gesprekken gevoerd, een hospice bezocht en een zaal in een uitvaartcentrum bekeken. Ik ken haar wensen voor de uitvaartdienst en nalatenschap, alles staat zorgvuldig genoteerd.
Dit weekend wilde ze voor de laatste keer samenkomen met broers, zussen en aangetrouwden. Ze had voor iedereen iets ontworpen en laten maken om de band met haar te symboliseren. Omgekeerd hadden wij als broers en zussen natuurlijk nagedacht over de vraag: wat geef je iemand die besloten heeft dat het genoeg is? Die haar leven als voltooid ervaart en aan het afronden is. Uiteindelijk kwamen we erop uit dat dit niet iets tastbaar zou hoeven zijn, maar juist de woorden waarin we ons begrip, respect en steun aan haar betuigen. Samen met mijn oudste zuster schreef ik een tekst, waar iedereen zich in kon vinden. Vervolgens bleek dat niemand hem voor wilde lezen. Of durfde voor te lezen. Ik kan dat wel, en wilde dat ook. Ik doe het graag, met liefde.
In aanloop naar ons samenzijn verving ik wat woorden, zodat het paste in mijn gangbare taalgebruik. Ik maakte zinnen korter of langer, net zolang totdat de tekst helemaal goed ‘in mijn mond lag’. En ik me uiteindelijk kon richten op tempo en intonatie. En dat merkte ik direct. Want tijdens de laatste keren oefenen met hardop voorlezen kreeg ik de hele tekst niet meer in één stuk uit mijn mond. Haperde ik bij sommige zinsneden, werd ik geraakt in een diepere emotie.
Toen het moment daar was en ik de tekst voorlas, was iedereen muisstil. Ik kon als het ware voelen hoe mijn woorden en hart resoneerde in de gehele ruimte. Met mijn zus, en alle aanwezigen. Er waren twee momenten dat ik geraakt was. Ik hield stil, bracht de aandacht naar binnen, ervoer de turbulentie van emotie en energie. Ik ontspande er in en zuchtte uit. En alsof ik uitsteeg boven mijzelf, kwam mijn stem weer vol terug en voelde ik me weer gedragen.
Hoe werkt dit voor jou? Herken jij dat je soms uit verbinding bent geraakt, en weet je hoe weer in verbinding te zijn?
Het blijft iets bijzonders, hoe de dood doet voelen dat ik leef.