Ik ben aan het organiseren waar ik op 15 augustus wil zijn. Die dag is er weer de Nationale Herdenking. Dan staan we stil bij alle slachtoffers van de Japanse bezetting in Nederlands-Indië. En de nawerking van hoe de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost Azië is geweest. Voor mensen die zich verbonden voelen met het Indische veld vaak nog dagelijks voelbaar.
Sinds vanmorgen popt de hele tijd een herinnering op, waarin dit voor mij ook zichtbaar werd. Ik zat in de zaal bij een voorstelling van een Indisch cabaretier en entertainer, Ricky Risolles. Bij aanvang was ik beetje sceptisch, ik had hem nog niet eerder zien optreden. Maar ik was snel gewonnen. Met een flink tempo aan grappen en grollen, voerde hij ons vakkundig mee met babbels en liedjes. Doorspekt met Indische woorden, de nodige zelfspot en satire, praatte hij over tradities. Op gegeven moment ging het over ‘opgegroeid zijn met een pedagogische tik om je oren’. Of beter, zo’n tik van die middelvinger tegen je oorlelletje. Au, zo venijnig! Gelach, gebulder, alom hilariteit. ‘Ajoh, steek je hand es op, wie ken dit ook?’ Ik dacht: ja, hierzo! Dus mijn hand de lucht in.
En op dat moment keek ik om me heen. Naar schatting driekwart van de aanwezigen zat daar met de hand omhoog. Met die aanblik drong zich ook iets anders aan me op. Opeens was daar contact met de onderstroom. Ik voelde een immens leed aan grensoverschrijdend gedrag, dat hier zichtbaar werd. Voor mij was dit ook een pijnlijke confrontatie. Een confrontatie met de heilige overtuiging ‘dat het geweld er gewoon bij hoorde’. En dat ik daar niet de enige was, overspoelde me.
Het geweld uit de oorlog van mijn ouders en het natrillen daarvan in mijn opvoeding is allang, lang voorbij. Mijn ouders, ooms en tantes zijn er allemaal niet meer. Maar hun liefde en ongedeelde pijnervaringen, alles bevindt zich in mij. Dus als ik wil helen, hoe kan ik anders dan stil worden en in die stilte naar binnen keren? Aanwezig zijn bij pijn in mij, hoe anders kan ik weer in contact komen met volledige waardigheid? Voorbereiden op herdenken in stilte, zie ik alle handen omhoog voor het herwaarderen van een menswaardig bestaan. Was getekend, een Indisch man, tweede generatie.